Psike eta Erosen mitotik hasi eta Metamorfosis de Apuleyon kontatua, eta Sigmund Freuden psikoanalisiaren teorietaraino, zeinek Erosen eta Thanatosen pultsioak definitu zituzten, artista asko ibili dira binomio banaezin horretan, artearen eta literaturaren historian zehar. Izan ere, Erosek bizi-irrikari, dinamismoari eta biziraupenari erantzuten dio, maitasunik garbienari eta sexualitateari; aitzitik, Thanatosek heriotzaren, organikotasunaren, erregresioaren, atsedenaren eta desegitearen desira inkontzientea irudikatzen du.
Eros, surrealisten lanen gai nagusietako bat da, Oscar Dominguez artistaren El Cazador. Mihisearen erdian, esku-gela baten irudikapena identifikatzen dugu, pultsio bikoitz horren aipamen argiekin: desioa eta zapalkuntza, Paul Éluard poeta surrealistaren bertsoetan behin eta berriz errepikatzen diren gaiak. Gainera, koadroak pultsio sexualen berri ematen du, Francis Baconek Figura tumbada en espejo antzezpenaren bidez egin zuen bezala, William Butler Yeatsen literatur lanean eta Leda y el cisne sonetoan oinarritua.
Thanatos-a, berriz, Francisco Durriok Echevarrieta familiaren panteoiarentzat egindako burdinazko atearen atarian agertuko zaigu, sakonera ilunetara egindako bidaia bati ongietorria emanez. Dantek Komedia Jainkotiarrean infernuko bederatzi zirkuluak zeharkatuz Beatrice eta Orfeo maitearekin Euridize salbatzeko egin zuen bidaian berriro topo egiteko egin zuen bezala, burdin sare honetako elementu apaingarriek ere -tximeletek edo eguzki astroak, adibidez- maitasunaren eta heriotzaren sekretuak xuxurlatzen dizkigute. Hain ederki interpretatu dituzten metaforak, hala nola Emily Dickinson, Haruki Murakami, Gonzalo Correas edo Francisco de Quevedo y Villegas bera: "Tximeleta dotorea, arrosak jantzi eta loreekin hegan egin zuena; eta bere galen sua gutiziatsu, bi udaberri erre zituen bere hegaletan. Haren hilobia bere Maitea izan zen, ederra bai, baina goiztiarra eta laburra, itsua eta maitemindua. . . Maitasunari asko eta Denborari gutxi zor dio, bere maitasunetan desegin egiten baita. . . Idatz iezaiozu!: Hemen gozatzen du, datzan lekuan ".
Licencias Poéticas: "La agonía del Eros"
Gertaeraren datuak
Antolatu du
bilbaomuseoa.eus
Non
Bilboko Arte Eder Museoa
Noiz
18/04/2024
Iruzkinak
Hasi saioa iruzkin bat argitaratu ahal izateko.